Sagardoaren eta sagardotegien kulturak gorakada nabarmena izan du azken urteotan, baina egoera horrek badu bere ifrentzua ere: gero eta jende gutxiagok egiten du sagardoa bertako sagarrak solik erabiliz. Eskari handiari aurre egiteko, gero eta sagar gehiago ekarri behar dira atzerritik, batez ere Normandiatik. Oihana Unanuerekin hitz egin dugu. Bere familiaren esplotazioak eta negozioak sagarra, sagardoa eta produktu eratorriak ekoizteko beste eredu bat erakusten dute. "Gero eta garrantzi handiagoa ematen ari zaio hemen ekoitzitako sagardoari, eta ekoizleak sagastiak prestatzen ari dira beren lurretan", esan du Unanuek, baina gogorarazi du oraindik ere oso handia dela atzerriko sagarrekin ekoizten den sagardo kopurua, eta bertako ekoizleari oso gutxi ordaintzen zaiola bere produktuagatik, "baserritar bati sagardotegietara eramateko sagarrak biltzea konpentsatzen ez duen egoerara iritsiz".
Solas Enea ekimenaren hitzaldi berri honetan, Haziera edo FruitOndoan bezalako proiektuen arduradun Marc Badal gure lankideak eta Oihana Unanuek, besteak beste, honako gai hauek jarri dituzte mahai gainean: mintegiek landareak eta fruta-arbolak ekoizteko duten zailtasuna, euskal orografiaren ondorioz, besteak beste; izan ere, euskal orografiak inbertsio garrantzitsuak egitera behartzen du, hala nola bankalak eraikitzera, baina, hala ere, "inbertsio horiek nekez izaten dira errentagarriak, prezio baxuagatik". Hori dela eta, Unanuek sagardoaren ekoizpen moduari buruzko hausnarketa sakona egitearen alde egin du, "bertako ekoizleei prezio eta baldintza egokiak eskainiz, bestela sektorea desagertu egingo baita", hainbat haztegi txikirekin gertatzen ari den bezala.
Gure lurraldean sagardoak izan duen garrantziaren erakusgarri da Gipuzkoan sagar mota ugari daudela sagardoa egiteko, fruta gisa kontsumitzeko barietate gutxiago dagoen bitartean. Hala ere, Unanuek azaldu du azken urteotan erabateko aldaketa gertatu dela sagarrondoen ustiategi gehienetan, eta lehentasuna eman zaiola uzta berehala biltzeari, beste faktore batzuen aurretik. "Sagarrondo barietate batzuek 10-11 urte behar dituzte landatzen direnetik lehen fruituak eman arte, lasaitasun eta pazientzia handia eskatzen du, sagarrondo bat 100 urtez bizi baitaiteke, eta hori ohikoa da hazietatik datozen landareetan". Orain, gizartearen bizi-erritmo azkarra dela eta, ekoizleek oso azkar ekoizten hasteko landareak eskatzen dituzte, eta behar horri erantzuteko klonal deiturikoak sortu dira. Klonal horiek ez datoz hazietatik, anduietatik baizik, eta landatzen direnetik 3 urtera eman dezakete produktua, muga batzuekin, Unanuek ondo azaldu duenez. "Mirariak ez dira existitzen, sustrai oso ahuleko landareak dira, muturreraino mimatu eta zaindu behar direnak, hain denbora laburrean fruitua ematen has daitezen, eta horrek 20 urtera mugatzen du haien bizitza". Horrela, ekoizpen hiperintentsiboaren adibide dira, eta oso kalteberak lehorteen, haize bortitzen edo edozein gaixotasunen aurrean.
Gai horieik eta beste askori buruz hitz egin dute Marc-ek eta Oihanak, gorago ikus dezakezuen bideoan jaso dugun solasaldian. Bertan, Añorga auzoan eta Ibaetako EHUko campusean duela gutxi izandako bi esperientzia ere ezagut daitezke. Esperientzia horiei esker, tokiko sagarrondo-barietateak landatu dira, eta horien zaintza eta jarraipena bizilagunen komunitateari eta unibertsitateko irakasleei dagokie, hurrenez hurren.